Zmieniający się krajobraz sieci. O zagrożeniach i wyzwaniach w Dniu Bezpiecznego Internetu

Blisko połowa nastolatków, jak wynika z badań NASK, spotyka się w internecie z sytuacjami, kiedy ich znajomi są atakowani i wyzywani. Co trzeci zetknął się w sieci z poniżaniem i ośmieszaniem. Dzień Bezpiecznego Internetu (DBI), obchodzony 6 lutego, to okazja, by pokazać najmłodszym, jak bezpiecznie poruszać się w sieci, a dorosłym przekazać wiedzę o sposobach ich ochrony przed internetowym złem. Koordynatorami obchodów w Polsce są NASK – Państwowy Instytut Badawczy i Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.

Dzień Bezpiecznego Internetu to coroczna ogólnoświatowa akcja, która ma na celu edukację w zakresie bezpiecznego korzystania z sieci, promocję dobrych praktyk internetowych oraz skłonienie do refleksji nad rolą wirtualnej rzeczywistości w życiu dzieci. Jest kierowana przede wszystkim do dzieci i młodzieży oraz osób, instytucji i organizacji mających wpływ na ich wychowanie i kształtowanie cyfrowych umiejętności.

Głównym elementem obchodów Dnia Bezpiecznego Internetu w Polsce są lokalne inicjatywy na rzecz bezpieczeństwa młodych użytkowników. Jak co roku organizatorzy zapraszają do udziału placówki oświatowe i kulturalne – szkoły, biblioteki, domy kultury, a także firmy i osoby prywatne. W tym roku zgłoszono już ponad 2000 inicjatyw. Pomysły można zgłaszać do końca marca br. za pomocą elektronicznego formularza, który dostępny jest na stronie DBI.pl.

Gala Dnia Bezpiecznego Internetu

6 lutego w godzinach 11:00-15:00 w Teatrze Palladium w Warszawie (ul. Złota 9) odbędzie się Gala DBI 2024, na którą organizatorzy zapraszają dziennikarzy, edukatorów, popularyzatorów, wychowawców, nauczycieli oraz wszystkich zainteresowanych tematyką bezpieczeństwa dzieci i nastolatków online. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny, po wcześniejszej rejestracji.

Czym wypełnione są godziny, które dzieci i młodzież spędzają przed ekranem, co znaczy dla nastolatków hejt w sieci i dlaczego tak ciężko im prosić o pomoc, gdy są ofiarami bądź świadkami przemocy w internecie i czy to prawda, że zalew szkodliwych treści sprawia, że coraz trudniej młodym ludziom rozpoznać treści, które mogą być dla nich niebezpieczne, źle wpływać na ich emocje. To wszystko pytania, na które świat dorosłych musi znać odpowiedź, aby móc być prawdziwym oparciem i mądrym przewodnikiem dla dzieci, które najsilniej doświadczają cyfrowej rewolucji – mówi Anna Rywczyńska, koordynatorka Polskiego Centrum Programu Safer Internet w Państwowym Instytucie Badawczym NASK. – Nie da się tego osiągnąć bez zapewnienia aktywnego uczestnictwa młodych ludzi we wszelkich procesach decyzyjnych związanych z działaniami na rzecz bezpiecznego internetu, stąd tak ważny udział w Gali przedstawicielki młodzieżowego panelu doradczego wpierającego NASK w codziennej pracy na rzecz ochrony dzieci przed zagrożeniami.

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę od lat bardzo konsekwentnie realizuje wiele działań na rzecz bezpieczeństwa dzieci w internecie. Już 20 lat temu organizowaliśmy pierwszą w Polsce kampanię społeczną, której hasło „Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie” zwracało uwagę dorosłych na problem uwodzenia dzieci online – mówi Łukasz Wojtasik z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. Czasy się zmieniają, a problem uwodzenia ewoluuje, przybierając nowe formy. Tam, gdzie kiedyś głównym zagrożeniem byli „obcy” w internecie, dziś widzimy, że m.in. popularni influencerzy stają się nieoczekiwanym źródłem tego rodzaju zagrożeń. „Pandora Gate” to doskonały przykład, jak świat cyfrowy może być miejscem, gdzie bezpieczeństwo młodych ludzi jest narażone na nowe wyzwania. Dlatego jako Fundacja przygotowaliśmy nową odsłonę tej znanej kampanii, a jej premiera będzie miała miejsce właśnie podczas tegorocznej gali DBI – dodaje Wojtasik.

Zagrożenia i wyzwania

Z badań prowadzonych regularnie przez NASK wynika, że wydłuża się dzienny czas, jaki nastolatki spędzają w sieci i wynosi teraz średnio 5h 36 min. (w 2020 r. – 4h 50 min.) Ponad 2/3 młodych internautów zauważa, że w sieci problemem jest mowa nienawiści i bezkarność tych, którzy jej używają. Ponad 40 proc. twierdzi, że nie można odróżnić w niej treści prawdziwych od fałszywych. Prawie co trzeci nastolatek wykazuje się wysokim natężeniem wskaźników problematycznego użytkowania internetu (PUI).

To tylko kilka powodów, które tłumaczą potrzebę rzetelnego i regularnego przypominania o wpływie sieci na najmłodszych użytkowników. Dzień Bezpiecznego Internetu to skoordynowana kampania, która pozwala dotrzeć do szerokiego grona młodzieży z wiedzą o bezpiecznych zasadach cyfrowego świata.

Wydarzenie jest organizowane przez Polskie Centrum Programu Safer Internet tworzone przez NASK – PIB i Fundację Dajemy Dzieciom Siłę. Przedsięwzięcie to zostało zapoczątkowane w 2004 roku z inicjatywy Komisji Europejskiej i dziś jest kontynuowane jako część unijnego programu „Digital Europe”. Głównym Partnerem obchodów Dnia Bezpiecznego Internetu jest Fundacja Orange, a Partnerami – Google, Meta, Samsung, Związek Cyfrowa Polska i Librus. Honorowy patronat objęły: Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Rzeczniczka Praw Dziecka.