Chroń się przed dezinformacją
Jak rozpoznać dezinformację i obronić się przed manipulacją? Odkryj techniki i mechanizmy związane z rozpowszechnianiem fałszywych treści z pomocą ekspertów z Ośrodka Analizy Dezinformacji Instytutu NASK.
Czym jest dezinformacja?
Treść
Dezinformacja to fałszywe lub wprowadzające w błąd treści. Mogą przybierać różne formy: postów, artykułów, komentarzy, filmów czy nagrań audio
Cele
Dezinformacja jest rozpowszechniana w celu umyślnego wyrządzenia szkody publicznej lub osiągnięcia zysku. Ostateczne cele dezinformacji to wzbudzenie strachu, utrata zaufania do instytucji i polaryzacja społeczna.
Rozpowszechnianie
Każdy z nas może przyczynić się do szerzenia dezinformacji. Wystarczy np. udostępnić fałszywą treść w mediach społecznościowych.
Efekt
Dezinformacja podważa zaufanie do instytucji publicznych, nauki czy mediów. Sprzyja destabilizacji państwa i podsycaniu podziałów społecznych
Chcesz wiedzieć więcej na temat dezinformacji wyborczej?
Fałszywe informacje mogą wpłynąć na Twoją decyzję przy urnie. Zobacz, jak rozpoznać manipulacje, które pojawiają się w czasie kampanii wyborczych w sieci czy mediach.
Zapoznaj się z materiałami
ArtykułSPRAWDZAM – jak się chronić przed dezinformacją?
Akronim SPRAWDZAM pomaga zapamiętać cechy, na które należy zwrócić uwagę oceniając, czy dana treść może być dezinformacją.
Czytaj więcej
ArtykułDezinformacja, misinformacja i malinformacja – czym się różnią?
Podawanie dalej zmanipulowanych treści może wyrządzić wiele szkód. Dezinformacja, misinformacja i malinformacja to różne zjawiska, ale mają podobny negatywny wpływ na przestrzeń informacyjną.
Czytaj więcej
ArtykułJak rozpoznać manipulację w sieci? Nie bądź narzędziem trolli!
Rozpoznawanie zmanipulowanych treści nie jest łatwe, ale znajomość stosowanych technik i nawyk weryfikowania informacji to dobre narzędzia, aby się przed nimi chronić.
Czytaj więcej
ArtykułDezinformacja w temacie ochrony zdrowia
Dezinformacja zdrowotna (medyczna) obejmuje fałszywe lub wprowadzające w błąd treści, które dotyczą profilaktyki, diagnostyki czy sposobów leczenia różnych chorób. Jednym z najczęstszych i najbardziej widocznych tematów jest wątek antyszczepionkowy, kwestionujący zasadność i bezpieczeństwo szczepień.
Czytaj więcejPoznaj techniki wykorzystywane w dezinformacji!
Clickbait
Sensacyjny lub emocjonalny nagłówek, który ma przyciągać uwagę.
Język emocjonalny
Sformułowania, które wywołują strach, oburzenie, gniew czy złość.
Podszywanie
Wykorzystywanie czyjegoś wizerunku i autorytetu do szerzenia szkodliwych treści.
Cherry picking
Wybór informacji pasujących do tezy przy jednoczesnym pominięciu kontekstu.
Fałszywa przyczyna
Nieuzasadnione założenie związku przyczynowo-skutkowego między zdrarzeniami.
Dowód anegdotyczny
Powoływanie się na osobiste doświadczenie, aby podważyć dane statystyczne czy wyniki badań.
Deepfake
Wygenerowany przez sztuczną inteligencję fałszywy materiał audio lub wideo.
Cheapfake
Manipulowanie materiałem audiowizualnym za pomocą prostych, powszechnie dostępnych narzędzi.
Kto rozpowszechnia fałszywe treści?
Wprowadzające w błąd treści mogą być rozpowszechniane przez różnych aktorów dezinformacji. Należą do nich służby różnych krajów, które celowo wpływają na politykę, gospodarkę czy bezpieczeństwo. Istnieją również trolle i boty – użytkownicy zamieszczający prowokacyjne treści oraz automatyczne konta tworzące sztuczny tłum, często działające w zorganizowanych farmach. Do dezinformacji mogą przyczyniać się też politycy, liderzy opinii i użytkownicy.
Jak wpływają na nas nieprawdziwe treści?
Poznaj wyniki badań nad mechanizmami rozprzestrzeniania dezinformacji i sposobami jej zapobiegania.
87% badanych...
... jest przekonanych, że zjawisko dezinformacji wywarło już duży wpływ na życie polityczne w ich kraju. UNESCO, 2023 Sprawdź źródło
70% więcej szans...
...na bycie retweetowaną ma wiadomość nieprawdziwa w porównaniu do prawdziwej. Sprawdź źródło
20% częściej...
...rozpowszechniane są treści, w których występuje słowo o moralno-emocjonalnym charakterze. Sprawdź źródło
O 21% rzadziej...
...badani mieli zamiar udostępniać fałszywe treści, gdy otrzymali wskazówki dotyczące umiejętnego korzystania z mediów cyfrowych. Sprawdź źródło
Widzisz dezinformację? Zgłoś ją!
Jeśli natrafisz na treści, które wydają się nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd, reaguj! Twoje zgłoszenie może pomóc w walce z dezinformacją.
