Przez 3 miesiące w szkolnych pracowniach komputerowych, lokalnych klubach seniora, domach kultury i bibliotekach odbyło się ponad 5,5 tys. warsztatów. Każdy spośród 10 349 seniorów i 11 260 uczniów, którzy wzięli udział w projekcie doświadczył tego jak cyfrowy świat zbliżył dwa pokolenia – uczniów i seniorów. – Projekt „Szkoła międzypokoleniowa” to wyjątkowe warsztaty, które nie tylko wzmacniają kompetencje cyfrowe seniorów, ale również przynoszą ogromne korzyści uczniom. Młodzi ludzie, wcielając się w rolę mentorów, rozwijają swoje umiejętności komunikacyjne, empatię i cierpliwość. Dzięki zaangażowaniu w projekt, uczniowie zdobywają bezcenne doświadczenia, uczą się odpowiedzialności oraz budują więź między pokoleniami. To wyjątkowa lekcja, która pokazuje, że technologia może łączyć ludzi i wspierać rozwój społeczności – podkreślał Przemysław Kuna, zastępca dyrektora NASK ds. Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej. Projekt „Szkoła międzypokoleniowa” to wyjątkowe warsztaty, ale także konkurs dla szkół. Nauczyciele wraz ze swoimi uczniami mieli za zadanie wymyślić i zorganizować warsztaty dla seniorów poświęcone kompetencjom cyfrowym i cyberbezpieczeństwu. Oceniano między innymi zaangażowanie uczniów i seniorów, a także organizację samych warsztatów. Galę rozdania nagród nieprzypadkowo zorganizowano 29 kwietnia. Przypadający na ten dzień Europejski Dzień Solidarności Międzypokoleniowej to doskonała okazja do promowania dialogu między różnymi generacjami. Uczestnicy konkursu „Szkoła międzypokoleniowa” udowodnili, że technologia nie tylko pomaga w życiu, ale też łączy pokolenia. Wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski podkreślał, że prawdziwym wyzwaniem było nadanie cyfryzacji codziennego, normalnego, bliskiego ludziom wymiaru, pokazanie, że zdobycie kompetencji cyfrowych nie tylko może ułatwić życie, ale jest też dla wielu starszych osób okazją do kontaktu ze światem i wyjścia z samotności. – Nigdy jeszcze w Polsce nie zbudowaliśmy projektu, który łączy pokolenia i daje uśmiech i radość. Nigdy też nie zbudowaliśmy projektu, który dał szansę, żeby młodzi ludzie weszli w skórę osób starszych i na odwrót. To są wielkie, niemierzalne korzyści z realizacji tego projektu. Cieszę się, że seniorzy w praktyce poznawali cyfrową rewolucję dziejącą się na naszych oczach – mówił wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Projekt „Szkoła międzypokoleniowa” to inicjatywa ogłoszona 30 listopada 2024 r. wspólnie przez Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Edukacji Narodowej, ministrę ds. polityki senioralnej Marzenę Okłę-Drewnowicz i Państwowy Instytut Badawczy NASK. Główny cel był jeden: otwarcie szkół na zajęcia, które miały wzmacniać kompetencje cyfrowe seniorów oraz stworzyć warunki do integracji międzypokoleniowej. Projekt zrealizowano z sukcesem! – Dzisiaj cała Europa może wziąć z nas przykład, bo u nas solidarność międzypokoleniowa to nie hasło, to nie slogan, a konkretne działanie. Działanie, które nie tylko dało kompetencje osobom starszym, jeśli chodzi o umiejętności cyfrowe, nie tylko dało ciepło i przekazywanie swoich umiejętności życiowych uczniom, ale też zbudowało coś więcej – naprawdę poruszyło serca – mówiła Marzena Okła-Drewnowicz, ministra ds. polityki senioralnej. Do konkursu „Szkoła międzypokoleniowa” przystąpiły aż 1554 szkoły z całej Polski podłączone do OSE – Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej! Cztery szkoły z każdego województwa, czyli łącznie 64 placówki z całej Polski, które w konkursie zdobyły najwyższą liczbą punktów, otrzymały nagrody w postaci multimedialnej pracowni komputerowej składającej się z 15 laptopów i zestawów akcesoriów. Dodatkowo liderzy projektu ze zwycięskich szkół otrzymali karty podarunkowe o wartości 2000 zł na zakup materiałów edukacyjnych. – Żyjemy w czasach naprawdę wielkiej samotności, samotności ludzi młodych i samotności ludzi starszych. W czasach, kiedy wykluczenie bardzo często wynika po prostu z braku relacji. Ten pilotaż, mam nadzieję, dał państwu poczucie więzi i wspólnoty. Często tak bardzo zerwanych, tak często brakujących – zaznaczała Barbara Nowacka, ministra edukacji. Kapituła Konkursowa oceniła blisko 1000 sprawozdań z realizacji warsztatów. Po długich i burzliwych obradach wyłoniono 64 laureatów (4 najlepsze szkoły z każdego województwa) oraz przyznano 10 wyróżnień, będących wyrazem docenienia wyjątkowych inicjatyw. Oto lista laureatów. Kapituła, w swych ocenach brała zwłaszcza pod uwagę: szczególne zaangażowanie uczniów i seniorów w projekt, nieszablonowe podejście do realizacji zajęć, włączenie lokalnej społeczności, integrację, która często wykraczała poza ramy scenariuszy lekcji, inspirującą wymianę doświadczeń, a także stworzenie wyjątkowych warunków do rozwoju współpracy międzypokoleniowej.

Zdobywanie nowych umiejętności

Seniorzy podczas nauki nie kryli obaw przed tym, co nieznane. Rekompensowały je uśmiechy i duma, kiedy po raz pierwszy wysyłali swoim bliskim zdjęcie za pomocą komunikatora, napisali e-mail, zainstalowali aplikację mObywatel czy samodzielnie wyszukali w sieci przepis kulinarny. – Projekt „Szkoła międzypokoleniowa” udowodnił, że edukacja to nie tylko nauka w szkolnych ławkach, ale także budowanie mostów między pokoleniami. Widzimy, że jest potrzebne rozwijanie tego typu inicjatyw. Takich które łączą pokolenia oraz umożliwiają wymianę wiedzy, doświadczeń i wartości, przyczyniając się do budowania otwartego, zintegrowanego społeczeństwa – Justyna Łukaszewska, liderka projektu z Liceum Ogólnokształcącego im. Janusza Korczaka w Więcborku. W ramach projektu seniorzy uczestniczyli też w zajęciach na temat bezpieczeństwa w sieci. Zapraszani policjanci, pracownicy banków i inni specjaliści tłumaczyli, z jakimi niebezpieczeństwami wiąże się cyfrowy świat. Uczniowie odgrywali też scenki – dzięki nim łatwiej można było zrozumieć mechanizmy działania przestępców. Metoda na wnuczka, fałszywy konsultant, podejrzany e-mail – seniorzy ze „Szkoły międzypokoleniowej” już wiedzą, jak reagować na najpopularniejsze próby oszustwa. – Babcia wie, że nie może podawać danych. To duży sukces! – cieszył się z efektów Kuba, uczeń Szkoły Podstawowej im. Konstytucji 3 Maja w Strachosławiu. W programie warsztatów zaplanowane było po sześć zajęć dla seniorów i dwa spotkania przygotowujące młodzież do roli mentorów, ale w wielu przypadkach zacieśnianie więzi międzypokoleniowych znacznie wykraczało poza przyjęte w regulaminie ramy czasowe. Wspólne rozmowy, wymiana doświadczeń – przy herbacie i domowych wypiekach – dodatkowe zajęcia, indywidualny tryb pracy, różne pomysły na integrację: karaoke, turnieje gier czy zajęcia kulinarne pod okiem seniorów, sprawiały, że znikały bariery, a pojawiały się nowe możliwości – współpracy opartej na szacunku i wzajemnym zrozumieniu. – Dzięki tej inicjatywie nasza szkoła zmieniła się w prawdziwe centrum lokalnej integracji międzypokoleniowej. Uczniowie zostali mentorami uczestników warsztatów. Dzielili się nie tylko swoją wiedzą i umiejętnościami. Współpraca młodszego i starszego pokolenia w tym przypadku to coś więcej niż nauka – to wymiana bezcennych doświadczeń i lekcja empatii – Jowita Mróz, liderka projektu ze Szkoły Podstawowej im. Władysława Broniewskiego w Strupinie Dużym.

Wymiana międzypokoleniowa trwa!

Projekt „Szkoła międzypokoleniowa” przeszedł najśmielsze oczekiwania. Konkurs dobiegł końca, choć w wielu nagrodzonych i wyróżnionych szkołach współpraca międzypokoleniowa trwa nadal! – Zorganizowaliśmy „Pogotowie informatyczne dla seniorów”. Gdy ktoś z seniorów potrzebuje pomocy „cyfrowej”, kontaktuje się ze mną, a ja organizuję spotkanie w szkole z uczniami, którzy mogą pomóc – napisała w sprawozdaniu z warsztatów Agnieszka Chrabąszcz, liderka projektu ze Szkoły Podstawowej nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Kraśniku. Podobne inicjatywy podejmowane są w innych szkołach, np. akcja „Cyberpogotowie dla Seniora” czy „Dyżur dla seniora”. – Na nasz cotygodniowy „Dyżur dla seniora” zaprosiliśmy także osoby porozumiewające się w polskim języku migowym, które potrzebują wsparcia podczas obsługi urządzeń i aplikacji – powiedziała liderka projektu – Beata Bartoszek ze Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Zapałowie. Projekt spotkał się z pozytywnym odbiorem zarówno przez seniorów, uczniów, jak i społeczności lokalnych. W wielu miejscach spotkania międzypokoleniowe planowane są też w 2026 r. – Na wniosek Pani Sołtys miejscowości Gostomi tego typu warsztaty będą kontynuowane w roku szkolnym 2025/2026 – zdradził Paweł Stankiewicz, lider projektu ze Szkoły Podstawowej im. Janusza Korczaka w Gostomi. Z kolei w Szkole Podstawowej im. Mjr Henryka Dobrzańskiego „Hubala” w Sejnach uczniowie już myślą o spotkaniu z seniorami za rok z okazji Dnia Babci i Dziadka – pod hasłem „Wnuk i Senior przed kompem”.

Chcecie przenieść się do „Szkoły międzypokoleniowej”?

Zachęcamy do obejrzenia filmików z realizacji niektórych warsztatów:

„Szkoła Międzypokoleniowa w Szkole Podstawowej nr 1 w Kożuchowie”

„Szkoła międzypokoleniowa" w szkole w Kobiernicach”

„LO Więcbork - Szkoła międzypokoleniowa”

„Realizacja projektu Smólnik”

„Szkoła międzypokoleniowa w Strupinie Dużym”

„Szkoła międzypokoleniowa Szkoła Podstawowa w SOSW nr 6 w Krakowie”

„SP Zapałów międzypokoleniowo”

„Szkoła Międzypokoleniowa podsumowanie projektu w SP Cygany”

mgr inż. Kamila Lis