Gdy rośnie fala dezinformacji, liczy się prawda.

Już po raz drugi influencerzy – twórcy o największym zasięgu w polskim internecie – rozmawiali o bezpieczeństwie informacyjnym. Nieprzypadkowo to właśnie na tym spotkaniu pojawił się osobiście wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. – Robimy to nie dla siebie, tylko po to, żeby móc kiedyś spojrzeć w lustro i powiedzieć: zrobiliśmy wszystko, żeby było bezpieczniej – podkreślał.

– Czas kampanii wyborczej się skończy, ale walka o prawdę powinna trwać dalej – powiedział premier Krzysztof Gawkowski podczas spotkania z influencerami zorganizowanego przez NASK. W spotkaniu wzięli udział twórcy internetowi, dziennikarze, eksperci i influencerzy. Temat był jeden: jak reagować na dezinformację w czasach wyborczych i co może zrobić każdy, kto ma swoje grono odbiorców.
To już kolejne szkolenie NASK dla internetowych twórców treści – bo ich rola w walce z fałszem staje się kluczowa.

„Macie większe zasięgi niż ja. Tworzycie prawdę wizji, prawdę rolki”

Wicepremier mówił wprost: to influencerzy, a nie politycy czy dziennikarze, mają dziś największe zasięgi i realny wpływ na debatę publiczną. To oni kształtują „prawdę wizji i prawdę rolki”. I to oni mogą powstrzymywać kłamstwo – lub je powielać.

– Jesteście ważni. Wasze zasięgi są większe niż moje. To wy dziś tworzycie treści, które kształtują opinię publiczną. Możecie zatrzymać kłamstwo albo je wzmocnić — kłamstwo, które dotyczy dziś każdego z nas – zaznaczał minister.

Krzysztof Gawkowski odnosił się również do realnych scenariuszy zagrożeń: – To, co się dzieje online, przechodzi do offline. Szczególnie w czasach, gdy odbiorcy nie mają kompetencji cyfrowych do odróżniania prawdy od kłamstwa.

I  przypomniał: – Dezinformacja nie musi być skutkiem zorganizowanego ataku. Czasem wystarcza niewiedza i bezrefleksyjne powielanie kłamstw.

Uczmy się na cudzych błędach

Jednym z najczęściej przywoływanych przykładów szerzenia dezinformacji przez twórców cyfrowych była Rumunia . Tam influencerzy zostali zignorowani jako grupa ryzyka, a TikTok stał się narzędziem nielegalnego finansowania kampanii politycznych.

Ekspertki z NASK –dr Agnieszka Lipińska, kierownik Ośrodka Analizy Dezinformacji i Magdalena Wilczyńska, dyrektor Pionu Ochrony Informacyjnej Cyberprzestrzeni – wskazywały, że Rumunia zignorowała ten problem, nie stworzyła żadnych procedur i pozwoliła, by TikTok stał się narzędziem do masowego wpływu na opinię publiczną.

– Zrobiono to sprytnie – mówiła Lipińska. – Przez treści lifestyle’owe, wartości rodzinne, grę na emocjach. Influencerzy nawet nie byli świadomi, że uczestniczą w kampanii.

Przypomniały, że u nas mechanizmy nadzoru już działają, a Polska, ucząc się na cudzych błędach, objęła finansowanie kampanii ścisłym monitoringiem.

– Zrobiliśmy wszystko, żeby uniknąć rumuńskiego scenariusza – dodał premier.

Dezinformacja ma wiele twarzy

Drugą część szkolenia poprowadzili eksperci i ekspertki z NASK. Uczestnicy poznali techniki manipulacji stosowane w kampaniach dezinformacyjnych – zarówno w Polsce, jak i za granicą. Przykłady? Komentarze pisane z perspektywy „zwykłych ludzi” (np. 38-letnia Niemka, zaniepokojona pomocą dla Ukrainy), influencerki generowane przez AI promujące konkretne wartości polityczne, czy boty udające mieszkańców Polski, publikujące po angielsku ostrzeżenia o rzekomych zamachach w dniu wyborów.

– Dezinformacja to nie tylko fake newsy. To cała maszyneria wpływu, która ma zasiać chaos i podważyć zaufanie do państwa – mówiła dr Agnieszka Lipińska z NASK.

Eksperci pokazali, jak wyglądają fałszywe strony internetowe podszywające się pod media, jak działają grupy na Telegramie i jak rozpoznawać skoordynowane kampanie dezinformacyjne. Osobną część poświęcono pracy algorytmów – także w kontekście ograniczania zasięgów wybranych treści. Pokazano m.in. badania naukowe wskazujące na nierówne traktowanie różnych opcji politycznych przez platformy.

Wspólny front przeciw kłamstwu

Szkolenie miało charakter warsztatowy — uczestnicy swobodnie zadawali pytania, w tym o zgłaszanie dezinformacji do platform, trudności we współpracy z TikTokiem czy odpowiedzialność platform za nieprawdziwe treści. Eksperci mówili otwarcie, że często nie otrzymują odpowiedzi od serwisów, a ich zgłoszenia są ignorowane.
Wskazano też na problemy z nielegalnymi reklamami, oszustwami z wykorzystaniem wizerunku celebrytów i brakiem transparentności algorytmów.
Szkolenie było kolejnym z cyklu „Bezpieczne wybory”, realizowanego przez NASK. Jego celem jest budowanie odporności informacyjnej – wśród dziennikarzy, organizacji społecznych i twórców treści. Wspólnie możemy tworzyć bezpieczniejszą infosferę.