Święta bez fake newsów. Kampania NASK w TVP

Najczęściej udostępniamy informację bez sprawdzenia źródła. Nie dochodzimy nawet, czy jest prawdziwa. NASK w kampanii przygotowanej we współpracy z TVP apeluje o to, żeby – nie tylko w okresie świąt – nie dać się zmanipulować fake newsom.

– Dezinformacja ma dziś wiele twarzy – może być spreparowaną stroną internetową czy deepfakiem, w którym wykorzystano twarz znanej osoby – mówi Magdalena Wilczyńska, dyrektorka Ośrodka Analizy Dezinformacji w NASK. – Bazuje zawsze na tym samym – naszych lękach, niewiedzy, niepokoju, a przede wszystkim, emocjach. W świątecznej kampanii NASK chcemy podkreślić to, co robimy na co dzień – uczulić na fałszywe narracje i manipulacje w internecie. Zwłaszcza, że przecież w okresie świąt potrzebujemy spokoju i poczucia bezpieczeństwa jeszcze bardziej, niż zwykle.

Krzyczące nagłówki

W 30-sekundowym spocie pokazujemy rodzinę, która przygotowuje się do świąt. Różne pokolenia, różne momenty, różne sytuacje. Każda ze scen powinna być beztroska, radosna, domowa. Ale tak nie jest. Coś przeszkadza.

W pierwszej scenie ojciec z synem przywożą choinkę do domu. Chłopak wydaje się jednak zbyt przejęty tym, co widzi w telefonie, żeby pomóc ojcu. Krzyczące nagłówki manipulują i skutecznie odrywają go od tego, co ważne.

W kolejnej scenie widzimy kobietę, która pakuje prezenty. Obok niej bawi się uśmiechnięte małe dziecko. Na leżącym tablecie wyświetla się nagłówek o tym, że szczepienia niemowląt powodują autyzm. Kobieta z lękiem patrzy na malucha.

Ostatnia scena ukazuje małżeństwo seniorów – on gotuje, ona czyta coś w laptopie. Po chwili woła męża zaniepokojonym głosem, żeby koniecznie podszedł i “coś zobaczył”. Wskazuje na tytuł o farmaceutycznym lobby.

Mimo że otoczka jest bożonarodzeniowa – choinka, prezenty, gotowanie – to ten świąteczny spokój burzy jedna rzecz. Jest nią dezinformacja. Bombardujące fake newsy nie pozwalają bohaterom skupić się na tym, co naprawdę ważne. Wzbudzają niepokój, strach, nie dają im poczuć się bezpiecznie.

W finałowej scenie bohaterowie spotu odcinają się od dezinformacji symbolicznym gestem zamykając strony z dezinformacją. Jedna z bohaterek klika “zgłoś” na stronie internetowej NASK, która właśnie do tego służy.

Spokój bez dezinformacji

– Ten spot jest o każdym nas – mówi Pascal Pawliszewski, reżyser kampanii i twórca znany z wykorzystywania nowoczesnych technologii narracyjnych. – Na co dzień niemal non stop jesteśmy online. Z każdej strony atakują nas fake newsy, trudno odnaleźć się w gąszczu dezinformacji. Często pod wpływem emocji dzielimy się tymi nieprawdziwymi treściami z innymi. W spocie chcieliśmy pokazać, że powinniśmy odcinać się od kłamstw i manipulacji w internecie. Za bardzo nas to zajmuje, odciągając od tego, czym nam zależy.

Jak podkreśla reżyser, niełatwo było połączyć świąteczną atmosferę z tak trudnym tematem jak dezinformacja. – Ale pracowaliśmy tu w gronie profesjonalistów – opowiada Pawliszewski. – Mam nadzieję, że udało nam się stworzyć przekaz, o którym myśleliśmy od początku – nie dajcie się dezinformacji, skupcie się na tym, co naprawdę ważne.

I  – podobnie jak w spocie – gdy znika dezinformacja, powraca spokój. Jesteśmy razem, wreszcie czujemy prawdziwie świąteczną atmosferę – bezpieczeństwa, ciepła, które nie jest rozpraszane żadnymi fałszywymi informacjami z zewnątrz.

Bo święta są od tego, żeby dzielić się radością, nie fake newsami.