NIE BĄDŹ OFFLINE, GDY DZIECKO JEST W SIECI
Internet stał się nieodłącznym elementem życia dzieci. Czerpią z niego wiedzę i inspiracje, rozwijają pasje, zaspokajają ciekawość i nawiązują znajomości. Poznają świat.
Niestety, internet ma nie tylko blaski, ale i cienie. Na szczęście nie musisz znać wszystkich aplikacji i być ekspertem od technologii, by chronić przed nimi dziecko. Najważniejsza jest Twoja obecność, uwaga i gotowość, by rozmawiać – nawet jeśli nie rozumiesz wszystkiego. Twoja bliskość i otwartość dadzą dziecku poczucie bezpieczeństwa, które jest konieczne do nawiązania dialogu.
Co dwie głowy, to nie jedna.
WYZWANIA DLA RODZICÓW
Cyfrowy świat daje dzieciom wiele możliwości rozwoju, ale niesie z sobą również ryzyko i potencjalne zagrożenia. Hejt, uzależnienie, presja lajków, szkodliwe treści, czy cyberprzemoc mogą zostawić ślady, których nie widać od razu. Niestety dzieci często nie mówią o tym, na co natknęły się w sieci.
Ekrany zbyt wcześnie i za długo
Dzieci do 2. roku życia nie powinny mieć styczności z urządzeniami ekranowymi. Zbyt wczesne korzystanie z ekranów, takich jak tablet, smartfon czy telewizor i spędzanie z nimi za dużo czasu ma negatywny wpływ na rozwój dziecka, zaburza jego relacje z rówieśnikami i może powodować uzależnienie od technologii.
Brak kontroli i wprowadzenia dziecka w cyfrowy świat
Dzieci często otrzymują telefony w formie “zabicia czasu”, “uspokojenia” czy “nagrody”. Jednak sieć to nie jest bezpieczne miejsce dla dziecka. Dlatego bądź obecny, nie zostawiaj swojej pociechy samej w cyfrowej rzeczywistości.
Nieodpowiednie treści, hejt, cyberprzemoc
W internecie nie możemy być pewni, kto jest po drugiej stronie, a działanie algorytmów sprawia, że dziecko może trafić na nieodpowiednie dla swojego wieku treści, paść ofiarą internetowego hejtu czy cyberprzemocy.
Zaburzenie prywatności dziecka
Pamiętaj, że Twoje dziecko ma prawo do prywatności i decydowania czy jego/jej wizerunek powinien zostać opublikowany w sieci. Za kilka lat może wstydzić się zdjęcia z dzieciństwa, przedstawiającego je w krępujących sytuacjach. Należy też pamiętać, że takie materiały mogą wpaść w niepowołane ręce. Zdjęcia czy filmy z wakacji powinny zostać w rodzinnym albumie.
82%
dzieci otrzymuje pierwszy telefon lub smartfon z dostępem do internetu przed ukończeniem 11. roku życia
56%
dzieci doświadczyło przemocy w internecie,
z czego 52,1% nikomu nic o tym nie powiedziało
Tylko
21%
dzieci ma ustalone jakiekolwiek zasady korzystania z internetu
31%
dzieci wykazuje oznaki uzależnienia od internetu
11%
spotkało się z nieznajomym dorosłym poznanym przez internet
28%
dzieci otrzymało nagie zdjęcia
22%
nastolatków przyznaje, że ogląda patostreamerów
Źródło: Nastolatki - raport NASK 2025 r.
JAK ROZMAWIAĆ?
Wielu rodziców czuje, że trudno im nadążyć za tempem rozwoju technologii, zwłaszcza gdy widzą, jak sprawnie ich dzieci poruszają się w cyfrowym świecie. „Nie znam się na tym”, „To już inne pokolenie” – takie odpowiedzi padają najczęściej z ich ust. Pamiętaj jednak, że Twoje dziecko nie potrzebuje eksperta od internetu. Potrzebuje dorosłego, który jest obecny, do którego może zwrócić się w razie wątpliwości. Dorosłego, który jest blisko, zadaje pytania i pomaga szukać odpowiedzi, wspierając w budowaniu kompetencji w tym obszarze.
1
Zacznij od siebie
Zastanów się, jak korzystasz z internetu, urządzeń ekranowych. Czy dbasz o swoją prywatność? Czy weryfikujesz treści? Czy przestrzegasz zasad higieny cyfrowej? Bądź dobrym przykładem dla swoich dzieci. Wprowadzaj dobre nawyki cyfrowe i zaproponuj wspólne domowe standardy.
Podziel się
2
Zadbaj o swoje emocje
Możesz przeżywać różne emocje i uczucia, np.: niepewność, bezradność, złość. Pamiętaj, żeby w rozmowie z dzieckiem na pierwszy plan wychodziły spokój i ciekawość. Bądź otwarty na tematy, z którymi przychodzi do Ciebie Twoje dziecko, razem szukajcie rozwiązań i odpowiedzi. Stwórz bezpieczną przestrzeń, w której wspólnie możecie rozwiązać dany problem.
Podziel się
3
Bądź opanowany
Nie krzycz i nie karz za coś, co Twoje dziecko zobaczyło w internecie. Algorytm mógł sam podsunąć mu szkodliwe materiały. Dziecko mogło też coś otworzyć przez przypadek, trafić do niewłaściwej grupy. Omów z nim każdą taką sytuację, tłumacząc, dlaczego treść może być dla niego szkodliwa. Bądź opiekunem, który jest zawsze obok.
Podziel się
4
Wzbogacaj swoją wiedzę
Miej świadomość, jak działają algorytmy, grupy na komunikatorach. Szkodliwe treści trafiają do dzieci, nawet jeśli ich same nie wyszukują. Zadawaj pytania, dowiedz się, w jakich grupach jest Twoje dziecko, kto się w nich udziela, jakie strony przegląda. Porozmawiajcie o prywatności i zasadzie ograniczonego zaufania w internecie.
Podziel się
5
Rozmawiaj przed szkodą
Uświadamiaj, że działania w sieci niosą konsekwencje. Jeśli okaże się, że Twoje dziecko jest sprawcą np. internetowego hejtu, porozmawiaj z nim otwarcie o konsekwencjach, ale nie strasz go. Dziecko w bezpiecznej relacji powinno mieć poczucie, że nawet jeśli zrobiło coś złego, może zwrócić się do Ciebie po pomoc i razem podejmiecie próbę naprawienia sytuacji.
Podziel się
6
Szukaj wsparcia
Nie musisz być ekspertem od internetu, nie musisz znać wszystkich pojęć. Rozmawiaj o tym, co dzieje się w sieci z innymi rodzicami. Spróbuj wypracować z nimi zasady, np. korzystania z komunikatorów i zakładania klasowych grup. Jeśli zauważycie jakiś problem, wspólnie będzie Wam łatwiej go rozwiązać.
Podziel się
1
Zacznij od siebie
Zastanów się, jak korzystasz z internetu, urządzeń ekranowych. Czy dbasz o swoją prywatność? Czy weryfikujesz treści? Czy przestrzegasz zasad higieny cyfrowej? Bądź dobrym przykładem dla swoich dzieci. Wprowadzaj dobre nawyki cyfrowe i zaproponuj wspólne domowe standardy.
Podziel się
2
Zadbaj o swoje emocje
Możesz przeżywać różne emocje i uczucia, np.: niepewność, bezradność, złość. Pamiętaj, żeby w rozmowie z dzieckiem na pierwszy plan wychodziły spokój i ciekawość. Bądź otwarty na tematy, z którymi przychodzi do Ciebie Twoje dziecko, razem szukajcie rozwiązań i odpowiedzi. Stwórz bezpieczną przestrzeń, w której wspólnie możecie rozwiązać dany problem.
Podziel się
3
Bądź opanowany
Nie krzycz i nie karz za coś, co Twoje dziecko zobaczyło w internecie. Algorytm mógł sam podsunąć mu szkodliwe materiały. Dziecko mogło też coś otworzyć przez przypadek, trafić do niewłaściwej grupy. Omów z nim każdą taką sytuację, tłumacząc, dlaczego treść może być dla niego szkodliwa. Bądź opiekunem, który jest zawsze obok.
Podziel się
4
Wzbogacaj swoją wiedzę
Miej świadomość, jak działają algorytmy, grupy na komunikatorach. Szkodliwe treści trafiają do dzieci, nawet jeśli ich same nie wyszukują. Zadawaj pytania, dowiedz się, w jakich grupach jest Twoje dziecko, kto się w nich udziela, jakie strony przegląda. Porozmawiajcie o prywatności i zasadzie ograniczonego zaufania w internecie.
Podziel się
5
Rozmawiaj przed szkodą
Uświadamiaj, że działania w sieci niosą konsekwencje. Jeśli okaże się, że Twoje dziecko jest sprawcą np. internetowego hejtu, porozmawiaj z nim otwarcie o konsekwencjach, ale nie strasz go. Dziecko w bezpiecznej relacji powinno mieć poczucie, że nawet jeśli zrobiło coś złego, może zwrócić się do Ciebie po pomoc i razem podejmiecie próbę naprawienia sytuacji.
Podziel się
6
Szukaj wsparcia
Nie musisz być ekspertem od internetu, nie musisz znać wszystkich pojęć. Rozmawiaj o tym, co dzieje się w sieci z innymi rodzicami. Spróbuj wypracować z nimi zasady, np. korzystania z komunikatorów i zakładania klasowych grup. Jeśli zauważycie jakiś problem, wspólnie będzie Wam łatwiej go rozwiązać.
Podziel się
PROFILAKTYKA CYBERZAGROŻEŃ
To naturalne, że możesz czuć wątpliwości wobec szeregu wyzwań związanych z wychowaniem swojego dziecka i jego obecnością w internecie. Nie jesteś w tym sam/a! Jako NASK edukujemy, wspieramy, tworzymy narzędzia i materiały, które pomagają rodzicom, opiekunom, nauczycielom wspierać dzieci i młodzież w bezpiecznym funkcjonowaniu w internecie.
Rozmawiaj z dzieckiem i dbaj o profilaktykę od samego początku. Sprawdź, jak sprawić, by Twoje dziecko czuło się bezpieczniej w internecie.
Bądź blisko
Nie zostawiaj dziecka samego przed ekranem, a przy maluchu poniżej 2. roku życia zadbaj, by w ogóle nie miało z nim kontaktu. Wybieraj treści dostosowane do wieku dziecka. Najlepiej oglądajcie je razem, a potem rozmawiajcie o tym, co obejrzeliście. Jeśli dziecko ma już dostęp do telefonu czy tabletu, korzystaj z narzędzi kontroli rodzicielskiej, ale ucz też dziecko świadomego korzystania z sieci.
Współpracuj
Razem ustalcie jasne zasady korzystania z internetu i urządzeń ekranowych. Porozmawiajcie o higienie cyfrowej, czasie korzystania z internetu, dostępach do różnych stron czy aplikacji. Nie strasz, ale rozmawiaj z dzieckiem o tym, czym jest internet i na jakie treści może trafić. Zapewnij mu poczucie bezpieczeństwa, by chciało zadawać pytania, a nie zamykało w sobie
w obawie przed konsekwencjami.
Bądź konsekwentny
Ucz dziecko zasad higieny cyfrowej i egzekwuj to, co razem wypracujecie. Jeśli ustalicie, że nie korzystacie z telefonów w czasie posiłków, sam/a nie korzystaj z niego przy stole – odpoczynek od ekranu czy kontrola czasu spędzonego w internecie powinny dotyczyć każdego.
Zainteresuj się
Sprawdzaj, co dzieje się w sieci, szukaj informacji jak wspierać dziecko i jak przeciwdziałać zagrożeniom. Dowiedz się, jakie masz prawa i obowiązki związane z obecnością swojego dziecka w internecie. Rozmawiaj z dzieckiem o jego aktywności online – z jakich komunikatorów korzysta, w jakich grupach jest aktywny, co publikuje. Obserwuj, jak reaguje na wybrane treści. Sprawdzaj czy serwisy z jakich korzysta są dla niego odpowiednie i czy mają ograniczenia wiekowe. Szanuj prywatność młodego człowieka, ale zachowaj czujność.
Pomyśl zanim udostępnisz
Choć rodzice lubią dzielić się kadrami ze wspólnego życia, pamiętaj, że to, co udostępnisz, zostaje w internecie na zawsze. Zastanów się, jak z pozoru niewinne zdjęcie z plaży może wpłynąć na Twoje dziecko w przyszłości lub kto może je zobaczyć i wykorzystać – nie zawsze z dobrymi intencjami. Dbaj o bezpieczeństwo i prywatność, dając dobry przykład – ucz dziecko ograniczonego dzielenia się swoją codziennością w sieci.
Wspieraj krytyczne myślenie
Podkreślaj, jak ważne jest ograniczone zaufanie do tego, co znajdziemy
w internecie. Jeśli ma swoich ulubionych influencerów, zapytaj, czy promują jakieś produkty, usługi i porozmawiaj o wiarygodności takich reklam. Ucz dziecko weryfikowania informacji, nim udostępnią je dalej. Zachęć, by w razie wątpliwości zapytało Ciebie – wspólna weryfikacja treści może Was wiele nauczyć!
Zadbaj o czas bez ekranu
Choć internet to nie tylko zagrożenie, ale także możliwości rozwoju, zadbaj
o ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem i cyfrową higienę całej rodziny. Wieczór planszówek, wycieczka za miasto czy zabawy z rówieśnikami na świeżym powietrzu są niezastąpione dla budowania relacji i zaufania zarówno w rodzinie, jak i z kolegami i koleżankami.
GDZIE SZUKAĆ WSPARCIA?
Cyberprofilaktyka
Cyberprofilaktyka NASK zajmuje się działalnością edukacyjną oraz popularyzatorską w zakresie bezpiecznego użytkowania nowych technologii. Na stronie znajdziesz artykuły z poradami, materiały edukacyjne oraz informacje o planowanych szkoleniach i webinarach.
Safer Internet
Polskie Centrum Programu Safer Internet podejmuje szereg kompleksowych działań na rzecz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży korzystających z Internetu i nowych technologii. Na stronie znajdziesz materiały edukacyjne, informacje o aktualnych projektach i planowanych wydarzeniach.
Bądź na bieżąco
W internecie cały czas pojawiają się nowe zagrożenia, dlatego pogłębiaj wiedzę i sięgaj po informacje od ekspertów. „W sieci wyzwań. Sztuka wychowania w cyfrowym świecie” to bezpłatny poradnik dla rodziców dzieci w wieku 0–6, 7–12 i 13+. Zawiera wskazówki, jak wspierać dziecko w bezpiecznym korzystaniu
z internetu i budować jego cyfrową odporność.
Zgłoś niebezpieczne treści
Dyzurnet.pl to miejsce, gdzie możesz anonimowo zgłosić nielegalne lub niepokojące treści w internecie - zwłaszcza te związane
z krzywdzeniem dzieci - a eksperci zajmą się resztą, przekazując sprawę odpowiednim służbom.
Telefon zaufania dla rodzica
Doraźna, bezpłatna i anonimowa pomoc telefoniczna i online dla dorosłych w sprawie bezpieczeństwa dzieci poniżej 18 roku życia. Na linii dyżurują pedagog, psycholog, psycholożka poradni Dziecko w Sieci, ekspertka ds. Standardów Ochrony Dzieci oraz prawniczka.
Cyfrowa higiena
Jak się odnaleźć w świecie, w którym coraz trudniej nam postawić wyraźną granicę między tym, co online, a tym, co offline? Jak zadbać zadbać o cyfrową higienę w domu? Poradnik dla dla rodziców i wychowawców o cyfrowej higienie.
Słownik pojęć
Cyfrowe bezpieczeństwo dziecka zaczyna się od emocjonalnej obecności i rozmowy,
a nie od filtrów i kontroli.
Bo jak coś działa w życiu – jak bliskość, troska, pytanie „jak się czujesz” -
to działa też w internecie. Dziecko nie potrzebuje eksperta od technologii
- tylko dorosłego, który jest blisko, słucha i rozumie.
